Αστική Ευθύνη

Στο πλαίσιο της λειτουργίας τους, όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις αναλαμβάνουν συγκεκριμένες ευθύνες έναντι των πελατών, των προμηθευτών, των εργαζομένων τους αλλά και έναντι του περιβάλλοντος και, κατ΄επέκταση, έναντι όλων μας.

Μία άστοχη πράξη, ένα σφάλμα, μία αμέλεια μπορούν να οδηγήσουν σε Υλικές Ζημιές αλλά και σε Σωματικές Βλάβες ή και θάνατο.

Ο Νόμος (Αστικό Δίκαιο) ορίζει ότι όποιος προξενεί ζημιά σε συνάνθρωπό του είναι υποχρεωμένος να τον αποζημιώσει, έστω και αν πρόκειται για Ηθική Βλάβη ή Ψυχική Οδύνη.


Η Αστική Ευθύνη γεννήθηκε στις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα και το 1929, πολλοί ζημιωμένοι από τη μεγάλη οικονομική ύφεση θέλησαν να αποδώσουν ευθύνες σε κάποιους άλλους για την καταστροφή που υπέστησαν. Οι ασφαλίσεις Ευθύνης παρουσιάζουν σταθερή άνοδο τα τελευταία χρόνια. Το ασφαλιστήριο αποτελεί αντικείμενο συμφωνιών και διαπραγμάτευσης μεταξύ του Ασφαλισμένου και της Ασφαλιστικής Εταιρείας, καθώς ο χαρακτήρας της ασφάλισης αυτής είναι κατά κανόνα Ασφαλιστική Σύμβαση Κατά Παντός Κινδύνου ή Κατά Πάσης Ευθύνης, πλην συγκεκριμένων εξαιρέσεων.  

 

Σε γενικές γραμμές τα ασφαλιστήρια Αστικής Ευθύνης καλύπτουν τις δαπάνες για την αποκατάσταση της άμεσης οικονομικής ζημιάς που υπέστη ο Τρίτος από την εξ αμελείας πράξη του Ασφαλισμένου,  τη διαδικασία διερεύνησης της υπόθεσης και τις δαπάνες απόκρουσης (για πραγματογνώμονες, διαπραγμάτευση απαίτησης, έξοδα δικαστηρίου και δικηγόρου)  στις οποίες θα υποβληθεί η ασφαλιστική εταιρεία κατά τη διάρκεια απόκρουσης των βάσιμων ή αβάσιμων απαιτήσεων του Τρίτου προσώπου κατά του ασφαλισμένου,  για τις περιπτώσεις:

  • Σωματικής Βλάβης ή/και Θανάτου

  • Υλικής Ζημιάς (εξαιρούνται οι αποθετικές οικονομικές ζημιές)

  • Χρηματικής Αποζημίωσης λόγω Ηθικής Βλάβης

  • Χρηματικής Αποζημίωσης λόγω Ψυχικής Οδύνης των συγγενών

Η ασφάλεια Αστικής Ευθύνης περιλαμβάνει  Επιχειρήσεις που μπορούν να καλυφθούν με ασφαλιστήρια Γενικής Αστικής Ευθύνης: 

  • Τουριστικές Μονάδες, Ενοικιαζόμενα Δωμάτια & Ξενοδοχεία  

  • Εκπαιδευτήρια, Βρεφονηπιακοί Σταθμοί & Φροντιστήρια  

  • Γυμναστήρια & Αθλητικά Κέντρα  

  • Κομμωτήρια & Ινστιτούτα Αισθητικής  

  • Κινηματογράφοι & Θέατρα  

  • Εστιατόρια, Καφετέριες & Κυλικεία  

  • Σταθμοί Αυτοκινήτων 

  • Ιδιωτικές ή Δημόσιες Επιχειρήσεις

  • Εμπορικά Καταστήματα  

  • Συνεργεία, πρατήρια, πλυντήρια αυτοκινήτων 

  • Γραφεία  

  • Συντηρητές Ανελκυστήρων  

  • Διαχειριστές πολυκατοικιών  

  • Εργολάβοι κατασκευής, τροποποίησης ή επισκευής έργου  

  • Φαρμακεία 

  • Διαγνωστικά Κέντρα, Κλινικές & Νοσοκομεία

  • Παιδότοποι 

  • Συνεργεία εργασιών καθαρισμού 

  • Διοργανωτές εκδηλώσεων

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο σε μια ασφάλιση Αστικής Ευθύνης είναι η Βάση Ασφάλισης και η πιθανή επέκταση της κάλυψης, δηλαδή οι προϋποθέσεις που πρέπει να ισχύουν για να ενεργοποιηθεί η ασφαλιστική κάλυψη:

  • Βάση Ασφάλισης  OCCURRENCE

  • Βάση Ασφάλισης  PURE CLAIMS MADE

  • Βάση Ασφάλισης  CLAIMS MADE  &  REPORTED

  • Εκτεταμένη Περίοδος Αναγγελίας /Δήλωσης απαιτήσεων ( EXTENDED REPORTING PERIOD ), επέκταση 

  • Ημερομηνία Αναδρομικής Κάλυψης ( RETROACTIVE DATE ), επέκταση


Ένα ασφαλιστήριο Γενικής Αστικής Ευθύνης μπορεί να επεκταθεί και, με την επιβολή επασφαλίστρου, να περιλαμβάνει την Εργοδοτική Ευθύνη, δηλαδή την Αστική Ευθύνη του ασφαλισμένου υπό την ιδιότητά του ως Εργοδότη, για υποχρεώσεις του που προβλέπονται σε συγκεκριμένα άρθρα του Αστικού Κώδικα, έναντι του έμμισθου εργατοτεχνικού και λοιπού προσωπικού του, το οποίο απασχολείται στο έργο ή στην επιχείρηση που περιγράφεται στο ασφαλιστήριο και που ασφαλίζεται σε φορέα κύριας κοινωνικής ασφάλισης, για την περίπτωση Σωματικών Βλαβών ή Θανάτου που θα προκληθούν αποκλειστικά και μόνο από Ατύχημα (όχι από επαγγελματικές ή άλλου είδους ασθένειες ή ατυχήματα που οφείλονται σε ασθένειες), που θα συμβεί κατά την εκτέλεση της εργασίας τους ή με αφορμή αυτήν και όχι από κάποια άλλη αιτία που θα οφείλεται σε αμέλεια του ασφαλισμένου ή προσώπων που εργάζονται γι΄αυτόν.   

  • Η Εργοδοτική Ευθύνη καλύπτει την ευθύνη του εργοδότη για τις πέραν του ασφαλιστικού ταμείου παροχές των εργαζομένων στην επιχείρηση. Η υποχρέωση του Ασφαλισμένου για καταβολή στον παθόντα εργαζόμενο πηγάζει από τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ του ημερομισθίου που προβλέπεται από τον φορέα της κοινωνικής ασφάλισης και της αμοιβής λόγω της εργασίας που πραγματικά καταβάλλεται σε αυτόν, σύμφωνα με τις θεωρημένες μισθολογικές καταστάσεις …της επιχείρησης όπου εργάζεται.

  • Σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία, σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, ο εργοδότης έχει υποχρέωση αποζημίωσης του εργαζομένου του για Σωματικές Βλάβες, Θάνατο, Ηθική Βλάβη ή Ψυχική Οδύνη αλλά απαλλάσσεται από οποιαδήποτε υποχρέωση αποζημίωσης για ζημιά περιουσιακής φύσεως.

  • Στην Εργοδοτική Αστική Ευθύνη μπορεί να συμπεριληφθεί το προσωπικό είτε με σύμβαση μίσθωσης έργου ή με σύμβαση παροχής υπηρεσιών, με το δεδομένο ότι συντρέχουν οι υποχρεώσεις που εδραιώνουν την ευθύνη του ασφαλισμένου ως Εργοδότη έναντι των προσώπων αυτών (μισθολογικές καταστάσεις, κ.α. παραστατικά).

  • Σημαντικές παράμετροι του ασφαλιστηρίου είναι το ανώτατο χρονικό διάστημα που προβλέπεται να αποζημιώνεται ο εργαζόμενος, το πόσες ημέρες μετά την έναρξη της σύμβασης εργασίας έλαβε χώρα το ατύχημα και η χρονική αφαιρετέα απαλλαγή των πρώτων εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία του ατυχήματος,  για τις οποίες η ασφαλιστική εταιρεία απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης αλλά και η γεωγραφική τοποθεσία που συνέβη το -εργατικό- ατύχημα .

  • Σε κάθε περίπτωση, ο ασφαλισμένος Εργοδότης οφείλει να τηρεί όλες τις από τον Νόμο προβλεπόμενες υποχρεώσεις σε περίπτωση ατυχήματος.

  • Υποχρέωση της ασφαλιστικής εταιρείας για καταβολή αποζημίωσης συνήθως υφίσταται εφόσον με τελεσίδικη δικαστική απόφαση αποδοθεί στον ασφαλισμένο Εργοδότη ευθύνη για το ατύχημα, η οποία θα τον υποχρεώνει σε καταβολή αποζημίωσης στον παθόντα εργαζόμενο. Ωστόσο, η ασφαλιστική εταιρεία, εφόσον το κρίνει σκόπιμο, διατηρεί το δικαίωμα να προβαίνει σε καταβολή αποζημίωσης και εξόφληση απαίτησης με εξώδικο συμβιβασμό, πριν από οποιαδήποτε δικαστική ενέργεια ή απόφαση.


Η ασφάλεια Αστικής Ευθύνης προϊόντος απευθύνεται σε επιχειρήσεις που παράγουν, εμπορεύονται ή διακινούν προϊόντα όπως:

  •   Τρόφιμα
  •    Ποτά
  •   Μηχανήματα και εξαρτήματα αυτών
  •   Είδη οικιακής χρήσης
  •   Είδη επαγγελματικής ή βιομηχανικής χρήσης.
Η κάλυψη αφορά στην Ευθύνη της επιχείρησης, η οποία κατασκεύασε ή διακίνησε το προϊόν, έναντι των καταναλωτών για χρηματικές αποζημιώσεις τους εξαιτίας Σωματικών Βλαβών ή ακόμα και Θανάτου αλλά και Υλικών Ζημιών, που οφείλονται σε ελάττωμα του προϊόντος. (Ελαττωματικό θεωρείται το προϊόν εκείνο που δεν παρέχει την εύλογα αναμενόμενη ασφάλεια, όπως π.χ. ένα σάντουιτς με αλλοιωμένο αλλαντικό, ένα αερόθερμο που προκαλεί ηλεκτροπληξία ή ένα καθαριστικό πατώματος που δημιουργεί ιδιαίτερα ολισθηρό αποτέλεσμα και οδηγεί σε ανθρώπινα ατυχήματα).


Η ασφαλιστική εταιρεία αναλαμβάνει την υποχρέωση να αποζημιώσει όταν ισχύουν σωρευτικά τα ακόλουθα:

  • Η αξίωση του Τρίτου να προέρχεται από τη συνήθη εκτέλεση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του ασφαλισμένου. 

  • Η απαίτηση του Τρίτου κατά του ασφαλισμένου να αφορά σε Σωματική Βλάβη ή Υλική Ζημιά οφειλόμενη σε εξ αμελείας πράξη ή παράλειψη του ασφαλισμένου.

  • Η αξίωση του Τρίτου να αφορά θετικές ζημιές (συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών δαπανών του Τρίτου).

Πιθανές επεκτάσεις της κάλυψης, που θα μπορούσαν να συμφωνηθούν μεταξύ του ασφαλισμένου και της Ασφαλιστικής Εταιρείας:

  • Ανάκληση προϊόντων (από τυχαία αιτία)

  • Αποθετικές Ζημιές (επιπρόσθετα των θετικών ζημιών) του Τρίτου

  • Ζημιές ο οποίες προκλήθηκαν από τη σύνδεση, ανάμιξη, κατεργασία, περαιτέρω επεξεργασία προϊόντων, καθώς και τα έξοδα εξαγωγής και επανεγκατάστασης προϊόντων

  • Διασταυρούμενη ευθύνη ( Cross Liability ), επέκταση η οποία θα παρέχει τη δυνατότητα σε π.χ. μία μητρική εταιρεία να στραφεί κατά της θυγατρικής της, που ευθύνεται για την παραγωγή ελαττωματικού εξαρτήματος, συνθήκη η οποία οδήγησε τη μητρική σε παραγωγή ελαττωματικο ύ  προϊόντος, με αποτέλεσμα Τρίτος να στραφεί εναντίον της

  • Ευθύνης πωλητή ( Vendors Endorsement)

  • Για αξιώσεις οι οποίες εγείρονται σε ΗΠΑ, Καναδά ή που αφορούν συμβάντα που διαδραματίστηκαν στις χώρες αυτές

  • Δυσφήμιση

Με την ασφάλεια εκδηλώσεων καλύπτεται ο διοργανωτής:
  • Εκδήλωσης
  • Έκθεσης
  • Συναυλίας
  • Συνεδρίου
Αλλά και ο εκάστοτε εκθέτης, ο οποίος συμμετέχει σε μία έκθεση, για τυχόν ατυχήματα (Σωματικές Βλάβες ή Θάνατος αλλά και Υλικές Ζημιές), που μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια της ασφαλιζόμενης εκδήλωσης στους:
  • Θεατές
  • Επισκέπτες
  • Καλλιτέχνες   

Το επιχειρηματικό και ρυθμιστικό πλαίσιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργεί κάτω από έντονες οικονομικές πιέσεις και ο κόσμος των επιχειρήσεων γίνεται όλο και πιο περίπλοκος, επιφέροντας στους διευθυντές επιχειρήσεων μεγαλύτερες δυσκολίες στην τήρηση των υποχρεώσεων της θέσης τους.
Οι αποφάσεις των ανθρώπων που διοικούν τις ιδιωτικές ή δημόσιες επιχειρήσεις είναι κρίσιμες και συχνά καταλυτικές. Κατά τη διαδικασία λήψης αυτών των αποφάσεων, τα Στελέχη Διοίκησης των επιχειρήσεων ταυτόχρονα αναλαμβάνουν και την ευθύνη ορθότητας της κάθε επιλογής τους, με αποτέλεσμα να εκτίθενται σε κινδύνους έγερσης αξιώσεων από άτομα ή ομάδες που θίγονται από αυτές τις αποφάσεις τους.
Παράγοντες που επηρεάζουν ή δυσκολεύουν τις αποφάσεις των Στελεχών μιας Διοίκησης είναι:  

  • Χρονικοί περιορισμοί (deadlines) για τη λήψη αποφάσεων.
  • Έλλειψη ή/και υπερβολικός όγκος πληροφοριών.
  • Ελλιπείς μηχανισμοί ελέγχου & αναφοράς (control & reporting).
  • Μη επαρκείς ή ανύπαρκτες δομές περιορισμού κινδύνων (π.χ. τμήμα εσωτερικού ελέγχου ή νομική υπηρεσία σε μικρές επιχειρήσεις).
  • Έντονος ανταγωνισμός.
  • Πιο απαιτητικοί πελάτες, προμηθευτές, μέτοχοι.
  • Πιο αυστηρό Νομοθετικό πλαίσιο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
  • Οικονομική ύφεση, έλλειψη ρευστότητας, αύξηση φορολογίας, ακόμα και χρεοκοπία.

Λαμβάνοντας υπ΄όψη ότι μια επιχείρηση ενδέχεται να μην μπορεί ή να μην επιθυμεί να αποζημιώσει για λογαριασμό των στελεχών της, όπως επίσης το ότι, σύμφωνα με τον Νόμο, η ευθύνη των ανώτατων και ανώτερων στελεχών μιας επιχείρησης είναι προσωπική, οι ασφαλίσεις Ευθύνης Στελεχών Διοίκησης (D & O Liability Insurance) γνωρίζουν σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια και δίνουν στα στελέχη των επιχειρήσεων τη δυνατότητα να ενεργούν με μικρότερο φόβο και μεγαλύτερη ελευθερία, με στόχο την καλύτερη άσκηση των καθηκόντων τους, καθώς ενδέχεται να γίνουν στόχος:

  • Των μετόχων (π.χ. για μείωση του τζίρου της επιχείρησης εξαιτίας άστοχης ενέργειας της διεύθυνσης πωλήσεων)
  • Των υπαλλήλων-εργατών (π.χ. για άδικη απόλυση)
  • Ενός πελάτη - αγοραστή (π.χ. δυσαρεστημένος ασθενής Κλινικής όπου, για λόγους μείωσης κόστους, οι νοσηλευτές δεν επαρκούν, με αποτέλεσμα να επιδεινωθεί η υγεία του)
  • Κάποιου προμηθευτή (π.χ. για αθέτηση υπόσχεσης για αυξημένες παραγγελίες πρώτης ύλης)
  • Ενός ανταγωνιστή (π.χ. στην περίπτωση που έχει εφαρμοσθεί πρακτική αθέμιτου ανταγωνισμού)
  • Της επιχείρησης που εξαγόρασε μία άλλη, με βάση τον ισχυρισμό της πρώτης ότι η δεύτερη παρουσίασε αλλοιωμένα μεγέθη προκειμένου να επιτευχθεί η συναλλαγή (misrepresentation)
  • Μιας κρατικής ρυθμιστικής αρχής (π.χ. για μη συμμόρφωση με τους κανονισμούς)
Ο Νόμος 4706/2020, ο οποίος εφαρμόζεται υποχρεωτικά από τον 7ο/21, μεταξύ άλλων, ορίζει την ιδανική σύνθεση ενός Διοικητικού Συμβουλίου ειδικά σε σχέση με το γυναικείο φύλο, το οποίο στην Ελλάδα δεν εκπροσωπείται επαρκώς. Προς συμμόρφωση με τον Νόμο, υπάρχει ανησυχία ότι άτομα με ανεπαρκή ή καθόλου σχετική εμπειρία θα πεισθούν να γίνουν μέλη Δ.Σ., γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους για την ατομική τους περιουσία.  Σε αρκετές περιπτώσεις στελέχη έχουν εμπλακεί σε απόδοση ευθυνών και έχουν αναγκαστεί να αντιμετωπίσουν τις κατηγορίες χρησιμοποιώντας την προσωπική τους περιουσία, θέτοντας σε μεγάλη οικονομική έκθεση τόσο στον εαυτό τους όσο και τις οικογένειές τους. Όταν στην επιχείρηση υφίσταται Διοικητικό Συμβούλιο ή/και εφόσον είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο, ένα ασφαλιστήριο Ευθύνης Στελεχών Διοίκησης επιβάλλεται!

Εκτός από το κατηγορούμενο Στέλεχος, η ασφάλιση Στελεχών Διοίκησης ( Directors  &  Officers Liability Insurance ) προστατεύει και την ίδια την επιχείρηση, καθώς η Ασφαλιστική Εταιρεία:

  • Θα τη βοηθήσει να διαχειριστεί πιο γρήγορα και αποτελεσματικά την κρίση.
  • Θα μειώσει τη βλάβη στην εικόνα και τη φήμη της.
  • Θα αποτρέψει προβλήματα ρευστότητας και πιθανής οικονομικής ζημιάς.
  • Θα μειώσει την απόσπαση της προσοχής των στελεχών από την εργασία τους, και ιδιαίτερα εκείνων κατά των οποίων στρέφεται η αγωγή.       

Επισημαίνεται ότι τα πιο πρόσφατα ασφαλιστήρια Ευθύνης Στελεχών προστατεύουν μέχρι και τον τελευταίο υπάλληλο (εξαρτημένης εργασίας) και ότι καλύπτουν την αμοιβή των συμβούλων για την υπεράσπιση του στελέχους έναντι των απαιτήσεων καθώς και την πληρωμή των αποζημιώσεων και διακανονισμών, με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει θέμα προσωπικού οφέλους ή δόλου από την πλευρά του στελέχους.

 


Σημαντικό!

  • Η μέγιστη δυνατή προστασία παρέχεται εφόσον μπορούν να συνυπάρξουν ασφαλιστήρια α) Ευθύνης Στελεχών, β) Επαγγελματικής Ευθύνης, γ) Ευθύνης Προϊόντος (εφόσον η επιχείρηση παρασκευάζει προϊόντα) και καλύτερα με τον ίδιο Ασφαλιστή, προκειμένου να μην προκύψει εμπλοκή με τα όρια της ευθύνης του κάθε ασφαλιστηρίου.
  • Δεδομένου ότι η ασφάλιση Ευθύνης Στελεχών Διοίκησης αφορά σε Αστικές (χρηματικές) αξιώσεις, ένα ασφαλιστήριο Νομικής Προστασίας της επιχείρησης, το οποίο καλύπτει τα Νομικά και Δικαστικά της έξοδα σε περίπτωση Ποινικής Δίωξης, συμπληρώνει το ενδεχόμενο κενό ασφάλισης που αφήνουν οι παραπάνω ασφαλίσεις Αστικής Ευθύνης και θωρακίζει τον ασφαλισμένο στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.
                                                                                                                                                                                                                                          

Σύμφωνα με τον Νόμο 4685/2020, οι ιδιοκτήτες φορτηγών, που συλλέγουν και μεταφέρουν μη επικίνδυνα απόβλητα, είναι υποχρεωμένοι να ασφαλίζονται για την εκ του Νόμου αστική τους  ευθύνη για ζημιές (Σωματικές Βλάβες, Θάνατο ή/και Υλικές Ζημιές), που οφείλονται σε Μόλυνση του Περιβάλλοντος από ατύχημα κατά τη διάρκεια εργασιών συλλογής, φόρτωσης, εκφόρτωσης και μεταφοράς απορριμμάτων αυτού του είδους.

Η ασφάλεια Περιβαλλοντικής Ευθύνης από τη μεταφορά και αποθήκευση μη επικίνδυνων αποβλήτων αφορά στην καταβολή δαπανών για την αντιμετώπιση των συνεπειών από την εξαιτίας ατυχήματος μόλυνση του περιβάλλοντος και την επαναφορά του στην πρότερη κατάσταση, τις σωματικές βλάβες και/ή τις υλικές ζημιές που θα προξενηθούν σε τρίτους, συνεπεία του ατυχήματος αυτού (διαφυγή τοξικών αερίων, απελευθέρωση καπνού, διασπορά χημικών στερεών, υγρών ή αερίων, αποβλήτων ή άλλων ερεθιστικών ουσιών), που είναι πιθανό να μολύνουν τα εδάφη, τους υδάτινους πόρους ή την ατμόσφαιρα.

Ωστόσο, ως επέκταση της κάλυψης σε απλό ασφαλιστήριο Αστικής Ευθύνης, μπορεί να προστεθεί η επέκταση της Ατυχηματικής Ρύπανσης Περιβάλλοντος, έτσι ώστε να επεκτείνεται και να συμπεριλαμβάνει την Αστική Ευθύνη  του Ασφαλισμένου για ζημιές εξαιτίας Σωματικών Βλαβών, Θανάτου ή Υλικών Ζημιών, που οφείλονται σε ατυχηματική μόλυνση/ρύπανση του περιβάλλοντος χώρου από υπαιτιότητα του Ασφαλισμένου, με τις εξής προϋποθέσεις:

  • Η ρύπανση θα πρέπει να είναι συνέπεια απρόβλεπτου, τυχαίου, μη αναμενόμενου, αιφνίδιου και ακούσιου γεγονότος (ατυχήματος).

  • Η επέκταση δεν θα ισχύει όπου η μόλυνση/ρύπανση είναι βαθμιαία - σταδιακή (gradual pollution).

  • Το περιστατικό της μόλυνσης / ρύπανσης δεν θα πρέπει να προέρχεται από εκούσια και ηθελημένη παραβίαση Νόμου, Κανονισμού ή Οδηγίας.

  • Η συγκεκριμένη κάλυψη-επέκταση δεν αποζημιώνει τα έξοδα επαναφοράς του περιβάλλοντος στην κατάσταση που βρισκόταν πριν το ατύχημα.